பீஹாரின் சீதாப்தியாரா கிராமத்தில் 1902 அக்டோபர் 11 அன்று பிறந்த ஜெயப்பிரகாஷ் நாராயண், இந்திய ஜனநாயகத்தின் உயிராக விளங்கியவர். சமூகநீதிக்கும் சமத்துவத்திற்கும் போராடிய அவர், தனது வாழ்நாள் முழுவதும் ஏழை மக்களின் நலனுக்காக பாடுபட்டார். 1974ஆம் ஆண்டு பாட்னாவில் நடைபெற்ற மகா பொதுக்கூட்டத்தில் மக்கள் அன்பால் பெற்ற “லோக் நாயக்” என்ற பட்டம், அவரது வாழ்க்கையின் உண்மையான மரியாதையாக அமைந்தது.
அவரது வாழ்க்கை தத்துவம் எளிமை, ஒற்றுமை, அன்பு என்பதையே மையமாகக் கொண்டது. இளைஞர்களை சமூக மாற்றத்திற்கான சக்தியாகக் கண்டார். இன்டர்மீடியட் கல்வி நாட்களில் ஏற்பட்ட சுதந்திர இயக்கத்தின் தாக்கம், அவரது மனதில் ஒரு தீபத்தை ஏற்றியது. பின்னர், வினோபா பாவேயின் பூமி தான இயக்கத்தில் கலந்து கொண்டு, நிலமற்றவர்களுக்கு நிலம் வழங்கும் சமூகநீதி கொள்கையை வலியுறுத்தினார். இந்திய சமூகத்தின் ஒவ்வொரு தளத்திலும் ஊழல் வேரூன்றியதை கண்டதும், அதை அகற்றும் நோக்கில் “சம்பூர்ண கிராந்தி” என்ற முழக்கத்தை எழுப்பினார்.
அந்த இயக்கம் இந்திய இளைஞர்களை விழிப்புணர்ச்சிக்குக் கொண்டுவந்தது. ஜனநாயகத்தின் உண்மையான வலிமை மக்களிடம்தான் இருப்பதை அவர் காட்டினார். சமூக மாற்றம் மக்கள் கையில் நிகழ வேண்டும் என்ற நம்பிக்கையோடு, அவர் அரசியலுக்கும் சமுதாயத்திற்கும் ஒரு புதிய வழிகாட்டியாக திகழ்ந்தார். ஜனநாயகம், சுதந்திரம், சமத்துவம் ஆகிய மதிப்புகளை இந்திய மக்களின் உள்ளங்களில் நிலைநிறுத்தும் பணியில் அவர் முன்னோடியாக இருந்தார்.
அவரது சிறப்பான சேவைகளுக்காக இந்திய அரசு அவருக்கு பாரத ரத்னா விருதை வழங்கியது. ஜெயப்பிரகாஷ் நாராயணின் சிந்தனைகள் இன்று வரை இந்திய இளைஞர்களை ஊக்குவித்து வருகின்றன. ஜனநாயக மதிப்புகளை காக்கும் பொறுப்பு மக்களிடம் இருப்பதை நினைவூட்டும் அவரது வாழ்க்கை, ஒவ்வொரு குடிமகனுக்கும் ஒரு பாடமாக திகழ்கிறது. உண்மையில் அவர் பாரதத்தின் உண்மையான ரத்தினம் தான்.